De Amerikaanse en Japanse marine zijn de enige twee gebruikers van 's werelds meest geavanceerde maritieme berdedigingssysteem, een systeem dat zo accuraat is dat het zelfs inkomende ballistische raketten kan onderscheppen.
De USS Ticonderoga was de eerste AEGIS-kruiser.
Eind jaren vijftig was de grootste bedreiging van Amerikaanse vlooteenheden een gelijktijdig uitgevoerde grootscheepse luchtaanval en een aanval met raketten. Men anticipeerde op de Russische tactiek om de vloot massaal aan te vallen met zoveel wapens dat de verdediging ze niet allemaal tegelijk kon tegenhouden.
Als mogelijke oplossing werd de Typhon ultra-langeafstandsraket voorgesteld, maar het plan werd verworpen omdat de toenmalige techniek er nog niet klaar voor was.
Wel vonden veel ideeën en concepten van de Typhon hun weg uiteindelijk naar het AEGIS-systeem. Dit zeer ambitieuze programma werd in 1964 op stapel gezet. De technische realisatie begon in 1969. Het eerste met AEGIS bewapende schip was de kruiser USS Triconderoga (CG-47), die in 1983 in de vaart kwam. Sindsdien zijn er nog 27 AEGIS-kruisers bij gekomen, gevolgd door meer dan dertig met AEGIS bewapende destroyers van de 'Arleigh Burke' klasse. De Japanse maritieme zelfverdedigingsmacht heeft vier AEGIS-destroyers in de vaart. Ze zijn uitgerust met een lichtgewicht variant van het AEGIS-systeem.
AEGIS systeem[]
De belangrijkste onderdelen van het AEGIS-systeem zijn de raket, de lanceerder, het vuurleidingssysteem en de radar. De standaard SM-2 raket is semi-autonoom. Hij blijft op koers met behulp van traagheidsnavigatie en eindnaderingsgeleiding, en moet alleen worden gecorrigeerd als hij ver van de koers afwijkt. Dat betekent dat elke raket slechts weinig aandacht van de radar en de vuurleiding van het lancerende schip nodig heeft.
De grote achtkantige 'reclameborden' hoog op de opbouw van AEGIS-schepen zijn de antennes van het phased-array radarsysteem. Dit kan meer dan tweehonderd doelen gelijktijdig opsporen en volgen.
Computergeleiding[]
Geavanceerde computers analyseren de radargegevens over bedreigingen en selecteren het meest geëigende wapen om ermee af te rekenen. AEGIS kan ook de luchtverdediging van de vloot coördineren en kan zijn gevechtsgegevens per datalink rechtstreeks van de sensors van andere schepen downloaden.
Het volgen van enkele honderden doelen tegelijk vergt een extreem nauwkeurig soort radarbundel die in drie dimensies werkt om richting, hoogte en afstand te kunnen bepalen. Gewone antennes draaien langzaam rond in vergelijking tot de snelheid van snelle luchtdoelen, en ze zitten hoog in de mast gemonteerd, waardoor ze het desbetreffende schip topzwaar maken. Het AN/SPY-1 phased array systeem van AEGIS werkt heel anders. Uiterlijk vallen de achtkantige panelen op de opbouw op. Elk ervan bestaat uit een groep van ongeveer 4100 elementen met variabele fase. Elk ervan is in wezen een afzonderlijke radarzender. Groepen van deze elementen worden beurtelings elektronisch aangezet en vormen dan meerdere parallelle energiebundels die vele malen per seconde het luchtruim voor zich kunnen bestrijken en volgens elk driedimensionaal patroon kunnen worden bewogen.
Vlootverdediging[]
De computers zorgen voor het zoeken, opsporen en volgen van doelen. Ze verschaffen ook doelaanwijsgegevens aan het vuurleidingssysteem van het eigen schip en dat van andere schepen.
De betrouwbaarheid en de vuursnelheid van de lanceerder heeft een grote invloed op de efficiency van een luchtverdedigingssysteem als geheel. De eerste AEGIS-kruisers waren uitgerust met een dubbele lanceerrail, maar vanaf het zesde vaartuig zijn ze uitgerust met een Mk 41 Vertical Launch System (VLS, verticaal lanceersysteem). Zulke lanceerders hoeven niet naar het doel gericht te worden en stellen het zonder de complexe magazijn- en lanceerapparatuur van eerdere versies. Ze zijn bovendien gemakkelijk weer te vullen na een lancering. Een Mk 41 lanceerder bevat 61 raketten, maar neemt minder plaats in dan de dubbele lanceerrail met 44 raketten van het eerdere Mk 26 systeem.
De Amerikaanse en Japanse AEGIS-destroyers hebben kleinere Mk 41 lanceerders met 29 raketten, maar kunnen nog steeds zo'n honderd afzonderlijke doelen volgen. Het VLS systeem kan eveneens de Tomahawk kruisraket, de Harpoon antischipraket en de ASROC (Anti Submarine Rocket, anti-onderzeeërraket) afvuren.