Militaria Wiki
Registreer
Advertisement
Saab 37 Viggen
AJ37

Saab AJ37 Viggen

Type All-weather jachtvliegtuig
Land van herkomst Zweden
Bouwfirma SAAB AB
Ontwerp Aarne Lakomaa
Productie (Eerste vlucht / In gebruik / Productie / In dienst) 1967 / 1971 / 1970-1990 / 1971-2003
Gebruiker(s) Zweedse luchtmacht
Specificatie: JA37

Afmetingen (lengte / spanwijdte / hoogte / vleugeloppervlak) 16,40 m. / 10,60 m. / 5,60 m. / 46,20 m².
Gewicht (leeg / max. startgewicht) 11.800 kg. / 16.000 kg. (met een maximum van 20.000 kg.
Motor(en) 1x RM 8B Volvo Turbofan Flygmotor, zonder naverbrander 75,6 kN en met naverbrander 125 kN
Prestaties (snelheid / plafond / bereik) 2231 km/u (Mach 2.1) / 18.000 m. / 2000 km zonder externe brandstof
Bewapening 1x 30-mm Oerlikon KCA kanon, drie hardpoints onder de romp en vier onder de vleugels voor onder meer twee Sky Flash (RB71) en vier Sidewinder (RB24) lucht/luchtraketten of 24x 135-mm raketten voor grondaanvallen
Bemanning 1
Gebouwd 329
Gebruik (Landen) Zweden

De ontwikkeling van de Saab 37 werd in gang gezet om de Zweedse luchtmacht te kunnen voorzien van een volledig geïntegreerd wapensysteem dat was gebaseerd op een concept zoals daarmee in de VS was geëxperimenteerd. Langdurige studies leidden tot de keuze voor de toen unieke canardvleugel-configuratie voor de onderscheppingsjager die de vliegende component van het wapensysteem zou moeten vormen. De configuratie bestaat uit een grote, achteraan de romp gemonteerde, deltavleugel gecombineerd met een van vleugelkleppen voorziene delta-voorvleugel. Dit arrangement werd gekozen om de STOL-eigenschappen van de Saab 37 te verbeteren, zodat het type kon opereren vanaf korte startbanen en stukken snelweg van zo'n 500 m. lengte. Hiermee nam de flexibiliteit bij het eventueel verspreid opereren aanzienlijk toe. Deze configuratie heeft, samen met de uiterst krachtige turbofanmotor, de noodzakelijke capaciteit geleverd om te kunnen opstijgen vanaf korte banen. De motor speelt eveneens een rol bij de korte benodigde landingsbaanlengte, dit vanwege de (voor het eerst bij een gevechtsvliegtuig) toegepaste straalomkeerinrichting. De Saab 37 is ontworpen voor een 'no-flaire' landingsnadering met een daalsnelheid van 5 m/sec, wat tot gevolg had dat er moest worden voorzien in een speciaal type landingsgestel dat een dergelijke hoge daalsnelheid kon verwerken. Zodra het toestel op de grond was, zorgden de straalomkeerder plus de van ABS voorziene wielremmen voor een minimale uitloop op de landingsbaan. De vlieger is ondergebracht op een zero-zero schietstoel in een van verwarming en airconditioning voorziene en met een 'vogel-proof' windscherm uitgeruste drukcockpit. Het grote gevechtspotentieel van dit vliegtuig is vooral te danken aan de inbouw van de modernste avionica, waaronder voor de aanvalstaak een head-up display die via een air-data computer is verbonden met een digitaal vuurleidingssysteem, voor de eigen bescherming is er ECM en radarwaarschuwingsapparatuur ingebouwd, voor de navigatie een Doppler-radar en een radarhoogtemeter, terwijl er voor landingen onder alle weersomstandigheden is voorzien in een tactisch instrumentlandingssysteem plus een blindlandings-geleidingssysteem.

Het eerste van zeven prototypen maakte zijn maidenvlucht op 8 februari 1967. De eerste Saab AJ37 Viggen (bliksemstraal) eenzitter maakte zijn eerste vlucht op 23 februari 1971 en vanaf juni van dat jaar vonden de eerste afleveringen plaats aan het te Satenäs gestationeerde Flygflottilj 7. De aanduiding AJ staat voor Attack-Jakt oftewel aanvalsjager, wat de primaire taak van het type, die van aanvalsvliegtuig, onderstreept. De volgende versies die werden ontwikkeld waren gespecialiseerde verkennings-Viggens. Er werden in het vliegtuigprogramma van de Zweedse overheid van 1971 R & D fondsen gereserveerd voor een als S37 aangeduid model. Dit leidde tot de komst van de Saab SF37 Viggen (Spanning Foto) fotoverkenner, die was bestemd om de boven land-taken van de Saab S35E Draken en de resterende Saab 32 Lansen over te nemen. De SF37 is uitgerust met een gevarieerd assortiment van zeven camera's in een beitelvormige neus die elke vorm van radar mist. Deze systemen kunnen worden aangevuld met op de schouderpylons van de Viggen aangebrachte houders, met name die met nachtverkenningsapparatuur.

De tweede gespecialiseerde verkenningsuitvoering is de Saab SH37 Viggen (Spanning Havsövervakning, zeepatrouille). De derde productie-Viggen deed dienst als het prototype voor de SH37, die in die configuratie zijn eerste vlucht maakte op 10 december 1973. Een blik op willekeurig welke kaart van Zweden toont al snel waarom de nationale defensiepolitiek zo'n grote nadruk legt op de dreiging van een invasie vanuit de zee. Dit vormt een deel van de verklaring waarom de capaciteiten van de SH37 zo belangrijk zijn voor het Flygvapen. De maritieme verkenner is uitgerust met een Ericsson PS-371/A langeafstands verkennings- en aanvalsradar die is geoptimaliseerd voor operaties boven water, ook is er een RKA 40 camera aanwezig die radarbeelden vastlegt voor analysedoeleinden. Van buiten heeft de SH37 veel weg van de AJ37, en wanneer er extra verkenningssystemen worden meegevoerd, zijn deze extern op de schouderpylons gemonteerd. De gebruikelijke uitrusting bestaat uit een nachtfotografie-houder aan bakboordzijde en een LOROP-houder aan stuurboordzijde. De SH37 vliegers ontvingen het merendeel van hun training door het observeren van maritieme manoeuvres van het Warschau-Pact in de Baltische Zee, maar het waren evenmin onbekenden voor marinemensen van de NAVO. Het ligt voor de hand dat, aangezien de Viggen fungeerde als het primaire wapensysteem van het Flygvapen, er grote behoefte ontstond aan een tweezits trainerversie. Deze taak wordt vervuld door de Saab Sk37 Viggen ('Skol', school) die in zoverre ongebruikelijk van opzet is dat de leerling en instructeur in afzonderlijke cockpits zijn ondergebracht.

De Sk37's hebben een verlengd kielvlak en de standaard Viggen-neus maar missen een radarinstallatie, in plaats daarvan vinden zij hun weg met behulp van Doppler apparatuur en DME. De op de AJ gebaseerde trainer heeft als gevolg van de inbouw van de tweede cockpit een gereduceerde brandstofvoorraad, wat de reden is dat zij vaak opereren met externe brandstoftanks.

Bij de constructie van de eerste 27 Viggens werden verzwakte vleugelliggers toegepast, hetgeen het type in het begin van zijn carrière een minder gunstige reputatie opleverde. Er heeft echter nimmer twijfel bestaan over de eigenlijke integriteit van Saab's ontwerp, zoals dat overigens ook af te lezen is aan de lange periode die elk van de naoorlogse ontwerpen van de firma dienst hebben gedaan. Het was dan ook niet onverwacht dat het besluit viel om voort te gaan met de laatste en wellicht meest revolutionaire ontwikkeling van het 37-Systeem. Ter vervanging van de luchtverdedigingsuitvoering van de Saab J35 Draken werd de Saab JA37 Viggen ('Jakt', jager) geconcipieerd, een model dat van buiten identiek was aan de AJ37, maar van binnen een heel ander vliegtuig was. Sinds 1968 was er in laag tempo ontwerpwerk voor verricht en in 1972 werden de eerste contracten toegekend. Er waren er in totaal vijf prototypen benodigd, waarvan het eerste op 4 juni 1974 het luchtruim koos. De romp van de jager was subtiel verlengt met 7 cm en het kielvlak kreeg een karakteristieke verlenging à la Sk37. Het andere externe verschil is de achter het richtingsroer aangebrachte VHF-bladantenne. Er werd vervolgens een grondig testprogramma uitgevoerd ter integratie van de nieuwe Volvo-Flygmotor RM8B straalmotor, de Ericsson PS-46 meervoudig instelbare radarn het BVR raketsysteem en de volledig nieuwe cockpit-avionica en -uitlezingen. Hoewel het een relatief klein, eenmotorig, vliegtuig is, is de JA37 een fenomenaal wendbare jager die volledig voldoet aan de Zweedse operationele behoefte, die bestaat uit korte missies bij een groot aantal sortie's. Om een grotere beladingsfactor te kunnen weerstaan is de vleugel versterkt en ook het gewicht van het toestel is toegenomen. Het eerste van de 149 productie-JA37's vloog op 4 november 1977 en de afleveringen begonnen in 1980. Het laatstetoestel werd op 29 juni 1990 overgedragen aan het Flygvapen, waarmee de productierun van 329 exemplaren (aanzienlijk minder dan Saab oorspronkelijk had gehoopt) werd beëindigd.

Er zijn pogingen ondernomen het vliegtuig af te zetten op de exportmarkt, aanvankelijk als vervanger van de Lockheed F-104 Starfighter bij NAVO-landen en Japan, als opvolger van de Dassault Mirage III in Australië, en, later, als diep penetrerend aanvalsvliegtuig voor India. Al deze inspanningen leverden echter niets op, hoofdzakelijk als gevolg van de door de nationale wetgeving aan Saab opgelegde beperkingen.

Een voorstel om de vredesverliezen voor de Zweedse luchtmacht aan te vullen vond eveneens geen doorgang, en de eerste generatie Viggens zijn teruggetrokken voordat de nieuwe Saab JAS39 Gripen volledig operationeel werd. Om dit gat te overbruggen voerde Saab een uitgebreid moderniseringsprogramma tot AJS37 standaard uit bij 115 AJ's, SF's en SH37's. Dit houdt het inbouwen van een digitale databus, waardoor elk toestel echt meertaaks wordt, en van een terreinvolg-radarsysteem, voorts wordt de AJS37 compatibel gemaakt voor sommige wapens die zijn ontwikkeld voor de Gripen, zoals het DWS 39 stand-off dispersiewapen.

Varianten[]

  • Saab AJ37: Eerste productieversie, een eenzits all-weather aanvalsvliegtuig met een secundaire interceptiecapaciteit, voortgestuwd door een Flygmotor RM8A turbofan met naverbrander, ontwikkeld uit de Pratt & Whitney JT8D turbofan voorzien van een in Zweden ontworpen naverbrander en straalomkeerder.
  • Saab SF37: Eenzits all-weather bewapende fotoverkenner, identiek aan de AJ37, maar met een gemodificeerde neus met een air data camera die hoogte, koers, positie en andere gegevens vastlegt, uitgerust met zeven camera's, een infra-rood sensor en ECM-apparatuur, twee sidewinders voor eigen verdediging.
  • Saab Sk37: Tandem-tweezits trainer met een secundaire aanvalstaak, identiek aan de AJ37, behalve wat betreft het vervallen van enige elektronica en de voorste rompbrandstoftanks vanwege het installeren van een achterste cockpit en een hoger kielvlak.
  • Saab JA37: Eenzits onderscheppingsjager en laatste produktieversie, met secundaire aanvalscapaciteit, verbeterde prestaties door een krachtiger Flygmotor RM8B turbofan, volledig herzien airframe en avionica.
Advertisement