De Scharnhorst in de Baltische Zee tijdens proefvaarten met de nieuwe klipperboeg.
De KMS Scharnhorst was bedoelt als de Ersatz klasse, het vierde schip uit een klasse van zes vooropgestelde 'vestzakslagschepen'. Rond 1933 was de kwetsbaarheid van deze vestzakslagschepen of Panzerschiffe zo duidelijk, dat Hitler de Duitse marine toestemming gaf om het ontwerp uit te breiden naar 26.000 ton, in reactie op de Franse Dunkerque klasse.
Onderbewapend
Men wilde het schip bewapenen met drie dubbele 15-inch geschuttorens, maar om tijd te sparen werden er drie drievoudige 11-inch torens gebruikt. In naam berustte het ontwerp op 26.000 ton, maar in de praktijk had het de 32.000 ton bereikt. Om de afmetingen van de nieuwe slagkruiser te verhullen, bleef de Kriegsmarine het lagere getal gebruiken.
Gedurende het grootste gedeelte van haar actieve leven opereerde de Scharnhorst met het zusterschip KMS Gneisenau. Beide schepen gingen in 1940 en 1941 op oorlogspad in de Noord-Atlantische Oceaan. De Scharnhorst raakte in juni 1940 zwaar beschadigd door een torpedo die gelanceerd werd vanaf de jager HMS Acasta, terwijl het zelf de aanval in had gezet op de HMS Glorious.
Hoewel de beide schepen, toen ze in 1941 in Brest lagen, een aanzienlijke bedreiging voor de Engelsen betekenden, was Hitler van mening dat ze te zeer blootgesteld waren aan luchtaanvallen door de RAF. Daarom gaf hij het bevel om terug te keren naar de thuiswateren. Operatie 'Cerberus', de strijd bij daglicht in het Kanaal in februari 1942, was waarschijnlijk het grootste succes van de Kriegsmarine. De Britten werden in hun hemd gezet toen de twee slagkruisers en de zware kruiser Prinz Eugen de ineffectieve lucht- en zeeaanvallen wisten te omzeilen. Naast een lichte beschadiging aan de KMS Scharnhorst ten gevolge van een magnetische mijn in de laatste fase, was de hele operatie een grote vernedering voor de Britten en een bewijs dat het gedurfde optreden van de Duitsers zijn vruchten had afgeworpen.
Na de reparatiewerkzaamheden die tot augustus 1942 voortduurden, toog de Scharnhorst naar Noorwegen. Hier nam het slagschip deel aan de aanval op Spitsbergen in september 1943. Verder lag het meestentijds voor anker in een afgelegen fjord, totdat Admiraal Dönitz in december 1943 opdracht gaf om een Brits konvooi op zee aan te vallen.
Het was een zeer slecht voorbereide operatie. De Scharnhorst slaagde er niet in om voorbij de jagers en kruisers die het konvooi escorteerden te komen. De slechte verkenning door de Luftwaffe maakte dat de Scharnhorst niet op de hoogte was dat het slagschip HMS Duke of York snel naderbij kwam. De Scharnhorst werd compleet overvallen en werd geraakt door verschillende 14-inch granaten.
Met man en muis ten onder
De Scharnhorst kon vervolgens ontzet worden, maar de Britse en Noorse jagers maakten met hun torpedo's dat het Duitse schip zich steeds langzamer uit de voeten kon maken. Hierdoor kon de Duke of York opnieuw toeslaan. De Scharnhorst werd uiteindelijk tot zinken gebracht door torpedo's van de HMS Sheffield en de HMS Jamaica. Het schip ging ten onder, tezamen met het grootste gedeelte van de bemanning.
De Gneisenau raakte beschadigd door bommenwerpers van de RAF bij Kiel, begin 1942. Het schip werd daarna naar Gotenhafen overgebracht voor een herbewapening met 15-inch kanons. De werkzaamheden eindigden 1943, maar in maart 1945 werd een gat in het schip geboord om het te doen zinken.
Links
| Specificatie: | KMS Scharnhorst |
|---|---|
| Type: | Slagkruiser |
| Bouwfirma: | Kriegsmarine Werft, Wilhelmshaven. |
| Kiel gelegd: | Juni 1935. |
| Te water: | Oktober 1936. |
| In dienst: | Januari 1939. |
| Afmetingen: | Lengte: 234,9 m ; Breedte: 30 m ; Diepgang: 9,10 m. |
| Waterverplaatsing: | 32.000 ton standaard ; 38.900 volbeladen. |
| Aandrijving: | 3 Brown-Boveri stoomturbines van 119.312 kW (161.164 pk) naar drie schroefassen. |
| Snelheid: | 32 knp (59 km/u) ; Bereik: 18.700 km aan 19 knp (35 km/u). |
| Bepantsering: | Waterlijn: 330 mm ; Dekken: 50-100 mm ; Torens: 355 mm. |
| Bewapening: | 9 x 28 cm/54.4 SK C.34 kanons ; 12 × 15 cm/55 SK C/28 kanons; 14 × 10.5 cm/65 SK C/33 luchtafweerkanons ; 16 × 3.7 cm/L83 SK C/30 luchtafweermitrailleurs ; 10 (later 16) × 2 cm/65 C/30 or C/38 luchtafweermitrailleurs ; 6x 533-mm torpedobuizen. |
| Vliegtuigen: | 3 Arado Ar 196A3 watervliegtuigen ; 1 katapult. |
| Bemanning: | 1968. |
| Gebruiker(s): | Nazi-Duitsland. |
| Einde: | Tijdens de Slag om de Noordkaap gezonken op 26 december 1943, positie: 72°16'N - 28° 41'O. |